Hai kiểu thiết kế lăng kính porro (lăng kính cồng kềnh - ống gấp khúc) và roof (lăng kính mái nhà - ống thẳng) đặt khách hàng vào sự lựa chọn khó khăn. Hiện nay nhiều ý kiến cho rằng ống nhòm hệ porro tốt hơn hệ roof, quan niệm này là sai lầm và đã trở nên lỗi thời khi nói về những ống nhòm hiện đại. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết để biết được vì sao ngày xưa ống nhòm porro luôn tốt, nhưng ngày nay những siêu phẩm ống nhòm thế giới đều do thiết kế roof chiếm lĩnh.  

Hệ lăng kính porro :

Hay còn gọi là hệ cồng kềnh cổ điển

Hệ lăng kính Porro được gọi theo tên kỹ sư quang học người Ý là Ignazio Porro sau khi ông được cấp bằng sáng chế cho hệ lăng kính đảo ảnh này năm 1854, sau đó được hiệu chỉnh bởi hãng Carl Zeiss thấp niên 1890. Ống nhòm loại này sử dụng hệ porro là một cặp lăng kính hình chữ Z để đảo hình ảnh thuận chiều. Do đó thân ống thường có dạng bẻ góc ở giữa, phình to ra hai bên, tạo khoảng cách lớn giữa hai vật kính giúp tạo cảm giác 3D tốt hơn. Tuy nhiên cảm giác độ sâu hình ảnh này còn do nhiều yếu tố khác tác động.

Hệ lăng kính roof

Hay còn gọi là hệ lăng kính mái nhà hiện đại

Ống nhòm có hệ lăng kính roof đầu tiên xuất hiện vào thập nhiên 1870 thiết kế bởi Achille Victor Emile Daubresse. Mãi đến năm 1960, thiết kế roof mới xuất hiện nhiều hơn bởi việc đưa vào kinh doanh của hãng Zeiss và Leica. Hầu hết ống nhòm roof sử dụng cả hai thiết kế lăng kính đảo ảnh mang tên Abbe-Koenig (phát triển bởi Carl Zeiss năm 1905) và Schmidt-Pechan (phát minh năm 1899). Chúng có vật kính nằm trên cùng đường thẳng đối diện thị kính.

Ngày trước, hệ lăng kính porro cho ảnh sáng hơn hệ roof ở cùng thông số, vì ánh sáng phản xạ qua hệ roof tráng nhôm bị giảm 12-15%. Ngày nay, điều này đã được khắc phục với những công nghệ tân tiến hơn với những lớp tráng bạc, tráng hiệu chỉnh pha, dielectric coating.

Hệ lăng kính roof cũng đòi hỏi nhà sản xuất phải chuẩn trực với độ chính xác cao, điều này làm tăng thêm chi phí thiết kể buộc họ phải cố định các chi tiết quang học ngay trong lúc sản xuất tại nhà máy. Trong khi hệ porro phải thiết kế hệ thống hiệu chỉnh chuẩn trực bên trong để chuẩn lại trước khi xuất xưởng. Điều này dẫn đến hệ quả là sau vài năm làm việc cường độ cao, ống nhòm porro cần được chuẩn trực lại, trong khi ống nhòm roof bản thân nó không cần bất cứ thao tác chuẩn trực nào khác qua thời gian sử dụng.

Thiết kế porro tốt hơn thiết kế roof ?

Quan niệm này là cực kì sai lầm ! Hệ lăng kính porro tồn tại độc tôn cho đến năm 1960, khi hai hãng quang học lớn là Zeiss là Leica phát minh ra hệ lăng kính roof, hệ có vật kính nằm trên cùng đường thẳng với thị kính. Hệ roof cho phép ống nhòm có thiết kế nhỏ gọn, nhẹ và tối ưu hóa cần bằng khi cầm tay quan sát, hạn chế đến mức tối thiểu lỗi lệch trục thường gặp ở ống nhòm hai mắt. Cần biết rằng với hệ porro, ống nhòm 50mm trở lên cần được hiệu chỉnh trục sau một thời gian sử dụng cho du bạn không làm rơi rớt hay va chạm. Bạn có thể hình dung, hệ lăng kính porro cũ như máy bay cánh quạt, trong khi hệ roof chính là những chiếc có động cơ phản lực hiện đại.

Sức hấp dẫn của hệ Roof

Ống nhòm có hệ roof trông bên ngoài có vẻ đơn giản hơn hệ porro, nhưng bên trong, chúng có kết cấu đường phản xạ ánh sáng phức tạp hơn và đòi hỏi độ chính xác quang học cao hơn khi sản xuất. Do đó, hệ roof cần nhiều chi phí hơn để làm. Hệ porro có thiết kế đơn giản hơn, ánh sáng truyền không phức tạp do đó có độ tương phản tốt. Tuy nhiên, độ phức tạp và hiện đại của hệ roof có một sức hấp dẫn đặc biệt khiến các hãng nổi tiếng đều tập trung phát triển và ngày càng hoàn thiện nó bằng nhiều công nghệ tiên tiến như tráng phủ chống đảo phase, tráng phủ tĩnh điện …

Roof thống lĩnh phân khúc cao cấp

Họ đã thành công trong việc phát triển hệ roof thế hệ mới. Ngày ngày, hệ lăng kính roof thống trị phân khúc ống nhòm đẳng cấp trên thị trường. Hệ porro không phải là lỗi thời, tuy nhiên, tiền nào của nấy, một ống nhòm roof sẽ cho chất lượng tốt hơn xứng tầm với khoảng đầu tư của bạn, đặc biệt là ở phân khúc ống nhòm cao cấp. Đây là lí do vì sao những siêu phẩm của những hãng nổi tiếng đều phát triên trên hệ lăng kính Roof chứ không phải là Porro.